FOTOPERİYOTTA ÖNEMLİ OLAN GÜN UZUNLUĞU MUDUR, YOKSA GECE UZUNLUĞU MU ?

"Uzun gün" ve "kısa gün" terimlerinden de anlaşılacağı gibi, çiçeklenmenin fotoperyodizmasında kritik etmen gün uzunluğudur; öyleyse bir uzun gün bitkisinin uygun bir mevsimde gün ortasında birkaç saatliğine ışık alması önlenirse, o türün çiçeklenmesinin önlenmesi gerekir. Ancak bu uygulansa da hiçbir şey olmaz ve bitki nor­mal şekilde çiçeklenir. Fakat, bir kısa gün bitkisi, normal çiçeklenme mevsiminde gece ortasında birkaç dakikalığına ya da hatta saniyeli­ğine parlak bir ışıkla ışıklandırılırsa, o bitki çiçeklenmez. Bir uzun gün bitkisi üzerinde gerçekleştirilen benzer bir deney o bitkinin yanlış mevsimde çiçeklenmesine neden olur. Öyleyse, fotoperyotta kritik etmenin gerçekte gündüz uzunluğu değil, gece uzunluğu olduğu ortaya çıkmaktadır.

Bitkiler ve hayvanlarda işleyen basit bir kurala göre, kritik karan­lık peryodunda herhangi bir zamanda bir ışık algılanırsa (normalde, mevsimlere bağlı olarak, şafak ve alaca karanlığın değişiklik göster­diği periyotta olduğu gibi; fakat deneysel olarak ışıklandırma ile de sağlanabilir), genetik anahtarlar değişir ve bunu, bir dizi kimyasal de­ğişiklik izler.

Uzun gün ve kısa gün bitkileri arasındaki farklılık, çiçeklenme za­manında, karanlığın kesin süresine bağlı değildir. Daha çok temel ayrım, uzun gün (kısa gece) bitkilerinin gece uzunluğu kritik bir de­ğerin altında olduğunda, buna karşılık, kısa gün (uzun gece) bitkile­rinin ise yalnızca gece uzunluğu kritik bir değerin üzerinde olduğun­da çiçeklenebilmeleridir. Dolayısıyla, her bir türe özgü kritik gece uzunluğu, uzun gün bitkilerinin çiçeklenmesi için maksi­mum, kısa gün bitkilerinin çiçeklenmesi için minumum değerdedir. Bazı türlerde, sıcaklık, gerçek gün uzunluğu ölçütünü değiştirir. 

KEETON – GOULD, GENEL BİYOLOJİ sf. 935

2011 - YGS SORUSU :