Sayfalar

20 Ekim 2015 Salı

BALIKLARDA SICAKLIK DÜZENLENMESİ

Çoğu balıklarda vücut ısısını vücudu sarmalayan suyun sıcaklığı belirler. Çok soğuk sularda yaşayan balıklar kanlarında antifriz özelliği taşıyan maddeler bulundururlar. Polialkoller (sorbitol, gliserol vb..) ya da suda çözünebilen peptid ve glikopeptidler plazmanın ve başka vücut sıvılarının donma noktasını düşürürler. 

Bu balık türleri aynı zamanda buz kristallerinin oluşmasını engelleyen protein ya da protein-şeker bileşikleri bulundururlar. Bu tür adaptasyonlar balıkların aşırı soğuk (bir solüsyonun normal donma derecesinin altındaki sıcaklıklar) sularda esnek olmasını ve özgürce yüzmesini mümkün kılar. Bazı aktif balıkların iç ısısı suyun donma ısısının fark edilir bir biçimde aşağısındadır. Mavi yüzgeçli ton balıkları ve büyük beyaz köpek balıkları derinin hemen altında büyük kan damarları bulundururlar. Bu damarlar kanı derindeki güçlü, kırmızı yüzme kaslarına taşırken daha küçük olan damarlar mucizevi ağ adı verilen ters akışlı ısı değiştirici sistem şeklinde dizilirler. Bu kırmızı yüzme kaslarının oluşturduğu ısı kaybolmaz çünkü "mucizevi ağ'da dışarı yönlü venöz kan geçisinden, vücut yüzeyinden içeri yönlü, soğuk arteriyel kan geçişi sırasında ısı transfer edilir." Kan damarlarının bu düzeni dinç aktiviteyi, yüzme kaslarını yüzeye yakın dokudan birkaç derece daha sıcak tutarak arttırır. Bu sistem bu tür balıklar için adapte olunabilir olmuştur. Bu balıkların kas yapıları benzer yapıya ve daha düşük vücut ısısına sahip balıklarınkinden dört kat daha güçlü olabilir. Böylece bu balıklar daha hızlı yüzebilir ve okyanusun diğer yırtıcılar tarafından avlanamayacak kadar derin yerlerinde yaşayan balıkları avlayabilirler.
Miller−Harley Zoology
Çeviri : Melisa Bengü

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder